Một tia hi vọng về việc giải quyết cuộc chiến Nga/Ukraine
Kể từ khi xảy ra cuộc chiến Nga/Ukraine vào cuối tháng 02/2022, các nước phương tây tìm cách một mặt gây khó khăn về kinh tế cho nước Nga,một mặt làm nước Nga bị cô lập trên chánh trường quốc tế.Những nỗ lực này có thể nói đạt được một kết quả 'nửa vời':về kinh tế,tuy có khó khăn nhưng Nga không bị suy sụp, về bang giao nhiều nước nhất là các nước đang trỗi dậy giữ một vị thế trung lập đối với nước Nga! Như trường hợp Indonésie cho thấy vào cuối tháng sáu. Tổng thống Indonésie, Joko Widodo vào ngày 30.06.2022 đã trao cho tổng thống Nga Vladimir Poutine một thông điệp của tổng thống Ukraine,Volodymyr Zelensky. Tổng thống Indonésie đã đến Kiev trước khi đến Moscou; ông này không tiết lộ điều gì về thông điệp của Ukraine nhưng cho biết đã mời Volodymyr Zelenski và Vladimir Poutine tham dự thượng đỉnh G20 sẽ được tổ chức tổ chức tại Indonésie vào tháng mười một;điều cho thấy Indonésie muốn làm trung gian hòa giải cuộc khủng hoảng. Tổng thống Widodo mong muốn tạo ra một kênh truyền thông giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Ukraine bởi vì nếu như tình hình hãy còn phức tạp,cần phải tiến về một giải pháp và bắt đầu bằng đối thoại'. Tuy nhiên,việc mời tổng thống Nga tham dự hội nghị thượng đỉnh không hẳn được các nước thuộc G20 đồng thuận!
Giải pháp nào cho cuộc chiến Nga/Ukraine?
Cho đến nay,cuộc tranh chấp Nga/Ukraine đang trở thành một cuộc chiến tiêu hao,có nguy cơ kéo dài. Với sự viện trợ vũ khí dồi dào của các quốc gia Âu châu và Mỹ, Ukraine có thể cầm cự lâu dài và nếu nhân dân Ukraine quyết tâm chiến đấu.Trên thực tế,sau hơn bốn tháng cầm cự,quân Ukraine xem chừng đã mỏi mệt,đã phải triệt thoái khỏi một số điểm chiến lược.Không ai có thể thấy trước những bất trắc xảy ra,nhưng dựa vào việc ông Zelenski đã nhờ tổng thống Widodo chuyển một thông điệp cho ông Poutine,có thể nghĩ một giải pháp đang thành hình... Cứ cho rằng Ukraine đang nắm lại thế thượng phong vì quân Nga mỏi mệt,thiếu tiếp tế và số lượng đạn dược đang hao hụt nhiều,số sản xuất để thay thế không kịp... Cứ cho rằng Nga thắng lớn,chiếm toàn bộ Ukraine lập ra những vùng thân Nga hay một chánh quyền thân Nga... Nhưng hai giả thuyết này xem chừng khó xảy ra nếu không phải là không thể xảy ra! *Trường hợp một là Ukraine thắng lớn,đẩy lùi quân Nga ra khỏi lãnh thổ Ukraine. Đây là trường hợp mơ ước đối với tổng thống Zelenski:lấy lại những vùng đã mất! Chẳng những vùng đông Ukraine vừa bị Nga chiếm mà còn cả vùng Crimée bị Nga chiếm từ 2014.Đất nước Ukraine không còn bóng dáng lính Nga,các cộng hòa tự trị do bọn thân Nga dựng lên cũng bị đánh sập! Nhưng làm thế nào Ukraine có thể đạt tới điều đó? Khó có thể nói Vladimir Poutine (hay bất kỳ lãnh đạo nào của Nga) lại chấp nhận việc mất Crimée,hơn thế Crimée lại là đất mà liên sô chuyển cho Ukraine hồi năm 1954.Còn phải kể Crimée là một điểm chiến lược giúp Nga kiểm soát vùng Hắc Hải; đó là vấn đề sinh tồn của Nga. Ngoài ra,cũng cần có một biến cố 'kinh thiên động địa' như sự sụp đổ của chế độ Poutine hay việc tham chiến của khối OTAN. *Trường hợp hai là Nga chiếm trọn Ukraine. Có thể xảy ra chăng? Trước sức đề kháng của quân Ukraine với sự viện trợ dồi dào của Mỹ và tây phương,khó thể có việc Nga chiếm trọn Ukraine. OTAN và liên âu không thể chấp nhận việc Ukraine trở thành một cứ điểm quân sự của Nga! *Nếu cả hai trường hợp vừa kể đều không thực hiện được,liệu rằng có thể có được một giải pháp khác? Điều này đã được nghĩ đến,điển hình là Kissinger. Ông này đã kêu gọi Zelenski nên thương thuyết và chấp nhận mất một phần đất cho Nga để đổi lại hòa bình.Lời kêu gọi của Kissinger thật rất 'khó nghe'! Nhưng,thực tế trên chiến trường cho thấy có lẽ đây là giải pháp thích hợp ít ra trong giai đoạn hiện tại.
Hiện nay,Nga đã kiểm soát được khu vực đông Ukraine và đang có áp lực nặng vào vùng nam Ukraine cho đến vùng Odessa,nếu Nga hoàn toàn kiểm soát được vùng này,vấn đề xuất cảng của Ukraine bằng đường thủy xem ra hoàn toàn bế tắc.Nga không có vẻ vội vã trong các cuộc tiến quân,chiến thuật áp dụng là phong tỏa,hủy diệt bằng pháo kích,oanh kích...Và những tin tức triệt thoái,di tản chiến thuật của Ukraine đã là chuyện thường nghe trong những ngày vừa qua.Có lẽ không phải là vô tình khi ông Zelenski kêu gọi chấm dứt cuộc chiến vào cuối năm,và việc ông Zelenski gởi thông điệp cho Vladimir Poutine qua tay tổng thống Widodo của Indonésie chắc cũng trong chiều hướng đó.Cuộc chiến sẽ ngừng lại ở một đường giới tuyến nào đó.Một tình trạng ngưng bắn sẽ được đưa ra. Những lãnh thổ do Nga và các cộng hòa tự xưng kiểm soát vẫn giữ nguyên trạng.Một tình trạng giống như Triều tiên sẽ được dùng cho Ukraine:chiến tranh tuy dừng nhưng chưa chấm dứt!Nga sẽ không bị bẽ mặt vì đã không toàn thắng ở Ukraine; tây phương và Mỹ cũng không bị bẽ mặt vì đã giữ được Ukraing không lọt vào tay Nga.Và Zelenski cũng không bị bẽ mặt vì đã huy động được 'thế giới tự do' hỗ trợ và ngăn cản được Nga chiếm trọn Ukraine!Phải chăng đây là giải pháp?
04.07.2022
Nhữ Đình Hùng tổng hợp
Tham khảo:
https://www.blick.ch/fr/news/monde/lex-secretaire-detat-americain-henry-kissinger-il-y-a-trois-issues-possibles-a-la-guerre-dukraine-id17626192.html
https://www.dhnet.be/actu/monde/2022/03/28/guerre-en-ukraine-vers-une-solution-a-la-coreenne-YEQQXYIQARDTBG4ICY4WDHZ774/
https://www.lesaffaires.com/blogues/francois-normand/guerre-en-ukraine-vers-un-scenario-a-la-coreenne/634294#:~:text=Or%2C%20selon%20Yann%20Breaul
https://www.revueconflits.com/kissinger-lukraine-et-lordre-du-monde/
Tranh chấp ở Ukraine ngoai tầm tay với của Nga?
Cuộc chiến được Nga tung ra lần này (2022) là một cuộc chiến có cường độ cao mà quân đội Nga tham dự kể từ khi chánh thức thành lập từ 1992.Đây không phải là quân đội của liên bang sô viết có trước đó,một quân đội đã từng sa lầy ở A phú hãn và đã là một lực lượng chiến thắng trong đệ nhị thế chiến.Nhưng quân đội Nga đi từ quân đội liên sô mà ra ,với một quân số ít hơn và một trang bị ít hơn ngoại trừ ưu thế về võ khí nguyên tử.Từ năm 92 cho đến nay,nhiều võ khí tân tiến hơn đã được sản xuất và trang bị cho quân đội Nga. So với quân đội Ukraine,trang bị của Nga nhiều hơn và tối tân hơn vì phần lớn trang bị của Ukraine vốn có từ thời liên sô sụp đổ!
Đối đầu với Nga trong cuộc chiến khởi sự từ ngày 24.02.2022, Ukraine có một số lợi-điểm.Các sĩ quan cao cấp của Ukraine phần lớn là do liên sô huấn luyện trước đây,họ có những kiến thức quân sự cũng giống như các sĩ quan cao cấp của Nga,nói khác đi họ có yếu tố 'biết người biết ta'. Quân đội Ukraine được tổ chức tương đối tốt gồm các lực lượng tình nguyện,trừ bị,các lực lượng cơ giới hùng hậu,trang bị đầy đủ,chiến đấu ngay trên lãnh thổ của mình,được lợi thế 'am tường địa hình',chiến đấu để bảo vệ lãnh thổ với tinh thần cao lại được thường xuyên kích thích bởi các thông điệp mạnh mẽ của tổng thống Zelensky,một người có khả năng truyền thông xuất sắc,điều này tưởng cũng dễ hiểu vì chẳng những ông ta từng là diễn viên sân khấu mà còn là luật sư nữa! Đương nhiên là khả năng truyền đạt tư tưởng và tài hùng biện là điều phải có!Như đã trình bày,quân Ukraine chiến đấu trên lãnh thổ của mình,đất nước Ukraine rộng lớn nhưng không có nhiều trục giao thông, các trục lộ để thâm nhập vào Ukraine đã được nhìn ra,được tăng cường phòng vệ hoặc được thiết lập các chướng ngại,mìn bẫy...Nhưng trong cuộc chiến hiện nay,quân số,tinh thần yêu nước,tuyên truyền...không còn là yếu tố quyết định chánh.
Nếu chỉ nghe theo các loan báo của phía Ukraine,ngay từ những ngày đầu xảy ra cuộc chiến,quân Nga đã có những tổn thất nặng nề.Từng đoàn chiến xa Nga bị phá hủy,nhiều phi cơ bị bắn cháy,các hình ảnh tổn thất của Nga được phổ biến,đương nhiên là do phía Ukraine,trên các mạng lưới truyền thông, giới truyền thông dòng chánh của tây phương lúc đầu coi đây là những tin tức đáng tin nhưng dần dần đã có những ngờ vực và tính cách xác thực của các tin tức này! Dĩ nhiên,trong chiến tranh,sự tổn thất là điều không tránh khỏi.Khi quân Nga rút khỏi Kiev,đã có những tin tức là quân Nga bị đánh bại vì hành quân kém tổ chức thiếu tiếp liệu...Liệu rằng điều đó là sự thực hay là kế 'dương đông kích tây'? Về những tổn thất của Nga trong khoảng 3 tháng giao tranh,theo site Oryx,Nga đã bị thiệt hại 4207 trang bị và xe cộ đủ loại,trong số đó có 747 chiến xa... Và trong số các trang bị tổn thất đó,1363 trang bị đã bị quân Ukraine chiếm được và 316 bị bỏ lại..Tin truyền thông Ukraine cao gấp đôi số của Oryx nhưng các số liệu này đều không kiểm chứng được! Như trong tháng 5,quân đội Ukraine cho biết đã có 30.000 quân Nga tử trận..nếu ước tính 1 tử trận thì ít ra có 3 bị thương,tổng số thương vong của Nga lên đến hơn 100.000 người gần bằng số quân Nga tham chiến ở Ukraine.Vậy thì, Nga lấy quân đâu để tiếp tục tấn công và mở rông vùng chiếm đóng ở đông và nam Ukraine.? Ngược, những tin tức gần đây của Ukraine cho biết mỗi ngày có cả trăm lính Ukraine thiệt mạng!Cuộc chiến đã kéo dài hơn 120 ngày!Tóm lại,cuộc chiến Nga/Ukraine đã trở thành cuộc chiến của thông tin tuyên truyền về phía Ukraine!Trong những ngày đầu cuộc chiến,quân đội Ukraine được mô tả như đã chống trả một cách anh dũng và quyết liệt trước đạo quân xâm lăng Nga khiến đạo quân tiến đánh Kiev phải tháo lui! Những ngày đầu,Nga đã làm gì?Phần lớn là oanh tạc các căn cứ quân sự như trai binh,phi trường,các điểm tồn trữ súng đạn;nhiên liệu. Vài ngày sau khi tấn công Kiev,Nga rút đi và áp lực được dàn trải về phía đông nam Ukraine. Lần lượt,các vùng do Ukraine còn kiểm soát trước đây lần lượt rơi vào tay Nga và phe thân Nga! Trong cuộc tiến quân của Nga,đã có những chỉ dấu cho thấy những khó khăn và rối loạn trong việc điều hành. Nguyên nhân có thể nằm trong kế hoạch không thích ứng với địa thế,bị bất ngờ trước sự kháng cự quyết liệt và dũng cảm của quân đội Ukraine,sự can thiệp nhanh chóng và viện trợ võ khí dồi dào của các quốc gia Liên Âu (đồng thời cũng là thành viên OTAN) và nhất là sự viện trợ vũ khí của Mỹ.Trong những ngày đầu Trong cuộc chiến,Nga xem chừng đánh giá quá thấp quân đội Ukraine nên đã cho đánh thọc sâu vào thủ đô Kiev với một lực lượng cơ giới quan trọng dù là không phải tối tân nhất – với các chiến xa và quân xa có dưới thời sô viết – không có nhiều đơn vị bộ binh theo sau. Các đơn vị này chịu đựng những tổn thất đáng kể vì sức chống trả của quân đội Ukraine,phần khác do thiếu tiếp liệu chứng tỏ sự điều hành kém,và trong một thời gian chưa đầy một tuần đã có một bươc ngoặt về chiến thuật, đó là việc triệt thoái khỏi Kiev để chỉ chú trọng vào miền đông,vừa tiếp cận với biên giới Nga, vừa có nhũng lực lương thân Nga! Nhưng trong cuộc chiến hiện nay giữa Nga và Ukraine, ngoài mục tiêu ban đầu là buộc Ukraine phải khuất phục, những mục tiêu chiến thuật có thể thay đổi và đưa đến một thay đổn chiến lược.Hai tháng sau khi mở 'chiến dịch đặc biệt,Nga cho biết chỉ nhắm vào việc kiểm soát vùng nam Ukraine và vùng Donbass.Quân đội Nga vào đầu tháng ba cho thấy đang tập trung trong hai vùng thuộc Donbass -Donetsk và Lougansk – và bày tỏ mong muốn thiết lập một sự kiểm soát hoàn toàn Donbass và vùng nam Ukraine để có được một hành lang trên đất liền nối với Crimée.Hiện quân Nga đang hiện diện trên một giải đất rộng khoảng 200 cây số trong nội địa Ukraine chạy từ vùng biển Azov phía nam cho tới Kharkiv ở đông bắc. Theo giám đốc Fondation méditerranéenne d'étude stratégiques 5FMES) có thể Nga có ý định thiết lập ở phía đông một trục Kherson-Dniepr-Izioum!Vẫn theo ông này,Nga thay đổi chiến thuật,trở lại chiến thuật cổ điển là làm đối phương không chịu đựng nổi để nghiền nát họ sau đó;điều này giải thích việc vây hãm,pháo kích,oanh tạc như đã áp dụng ở Marioupol ! Nếu như Nga tìm cách để giữ chân quân Ukraine ở một số điểm chiến lược,điều cho phép quân Nga mở rộng vùng kiểm soát ở những nơi khác, quân Ukraine trái lại tìm cách tạo ra nhiều mặt trận buộc Nga phải trải dài đường tiếp vận và truyền tin.Quân Ukraine có đủ quân để làm việc này nhưng vũ khí chưa hẳn đã có đủ,các tiếp viện của tây phương phải mất một thời gian mới đến được Ukraine và vấn đề xử dụng các võ khí này cũng gập khó khăn vì có quá nhiều vũ khí khác nhau,thứ thì do Mỹ cung cấp,thứ thì do Pháp,Đức...
Chiến tranh Nga/Ukraine có thể sẽ là một cuộc chiến kéo dài,một cuộc chiến tiêu hao.Nga vẫn là một cường quốc tiên tiến về quân sự nhưng quân đội nước này không được thành lập để làm một cuộc chiến chiếm đóng nhưng là một quân đội mang tính cách răn đe mà đối thủ của nó không ai khác hơn là Hoa Kỳ và tại Âu Châu chính là OTAN!
01.07.2022
Nhữ Đình Hùng tổng hợp
Lực lượng Ukraine tháo lui ở Severodonetsk
Ngày thứ năm 23.06.2022, Ukraine đã đạt được một thắng lợi chánh trị ở Bruxelles. Hai mươi bảy quốc gia thành viên của Liên Âu đã chấp nhận cho Ukraine tư cách 'ứng cử viên vào Liên Âu '. Đâylà một quyết định mang nặng tính cách chánh trị vì Ukraine đang ở trong tình trạng chiến tranh với Nga,một cuộc chiến mới khởi đi từ ngày 24.02.2022...
Mặc dù chủ tịch Hội đồng Âu Châu Charles Michel chúc tụng tổng thống Volodymyr Zelensky "chúng ta có chung nhau một tương lai ",mặc dù trong cuộc hội luận 'visoconférence ' ông Zelensky ca ngợi một chiến thắng chánh trị,việc trở thành thành viên chánh thức của Liên Âu chưa phải là việc trong một sớm một chiều mà còn cần một thời gian khá dài;hồi tháng năm tổng thống Pháp Macron đã lượng định là 'cả chục năm '.
Phản ứng về việc này,ngày thứ sáu 24.06.2022,Dimitri Peskov,phát ngôn viên của Kremlin coi đó là chuyện nội bộ của Âu Châu,chẳng có gì quan trọng đối với Nga. Đây có thể là điều nói thật vì trên chiến trận,Nga vừa có một thắng lợi :quân Ukraine đã được lệnh triệt thoái khỏi thành phố chiến lược Severodonetsk,điều cho thấy quân Nga đang tiến dần đến mục tiêu kiểm soát hoàn toàn vùng Donbass!
Ngày thứ sáu 24.06, Serguii Gaida,tỉnh trưởng Lougansk cho biết quân Ukraine được lệnh rút khỏi thành phố Severodonetsk vì thành phố này đã bị liên tục oanh tạc từ nhiều tuần qua và thành phố hầu như hoàn toàn bị tàn phá.
Đối với Nga, Severodonetsk là một điểm phải chiếm trong kế hoạch chiếm trọn vùng Donbass,vùng này đã bị lực lương ly khai thân Nga chiếm đóng một phần từ 2014! Đốii diện với Severodonetsk ở bên kia sông Donets là thành phố Lyssytchansk cũng đang bị quân Nga vây hãm. Cách Lyssytchansk khoảng 20 cây số về phía tây nam,thành phố Mykolaivka cũng đã lọt vào tay Nga...Quân Nga cho biết đã bắn hạ hơn 200 lính đánh thuê bằng 'vũ khí có độ chính xác cao ' và hàng trăm quân Ukraine trong vùng Mykolaiv và Kharkiv.
24.06.2022
Nhữ Đình Hùng - tổng hợp báo chí Pháp
Tuyên bố của Zelenski ở miền nam Ukraine
"chúng ta sẽ lấy lại tất cả"
Trong ngày thứ bảy 18.06.2022, trong cuộc di chuyển ở Mykolaïv thuộc miền nam Ukraine, ông Zelenski tuyên bố rằng Ukraine sẽ lấy lại quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, nhất là ở phía nam. Ngày hôm sau,chủ nhật 19.06.2022,quân đội Ukraine cho biết đã đẩy lùi nhiều cuộc tấn công của quân Nga trong vùng Severodonetsk,một thành phố thuộc vùng đông Ukraine,là đích tấn công của Nga trong nhiều ngày qua.Theo Serguii Gaida,viên chức trách nhiệm vùng đông Lougansk, nhiều cuộc giao tranh dữ dội đã diễn ra gần Severodonetsk.Ông cũng cho biết nhà máy hóa chất Azot ở Severodonetsk bị tàn phá nghiêm trọng! Người ta chờ đợi sự tồi tệ có thể xảy ra trong khi các cứ điểm của quân ukraine bị pháo kích 24/24.Tình hình của Lyssytchansk cũng rất khó khăn! Serguii Gaida cho biết thành phố Lyssytchansk đặt dưới sự kiểm soát của Ukraine,ngăn cách với Severodonetsk bởi một dòng sông,đã bị oanh tạc nặng nề bởi lẽ Nga đã không tiến sát vào đay nổi và phải dùng phi cơ để oanh tạc!
Trong khi đó,phát ngôn viên của bộ quốc phòng Ukraine cho biết Nga đã bắn các hỏa tiễn di hành từ biển,nhắm vào cuộc họp của các chỉ huy quân sự trong vùng Dniepropetrovsk.Nhiều cuộc oanh kích khác cũng nhắm vào Mykolaiv thuộc vùng nam Ukraine,nơi mà Volodymyr Zelenski đã đến trong ngày thứ bảy! Mykolaiv là một thành phố kỹ nghệ và là hải cảng còn nằm trong sự kiểm soát của Ukraine, thành phố này tiếp cận với vùng Kherson đã bị Nga chiếm. Mykolaiv nằm trong tầm nhắm của Nga vì là điểm nằm trên đường đến Odessa,hải càng lớn nhất của Ukraine,các nông phẩm của Ukraine trước đây xuất cảng qua ngõ Odessa. Sau chuyến viếng thăm Mykolaiv trong ngày thứ bảy 18.06, ông Zelenski đã tuyên bố "chúng ta không để miền nam lọt vào tay ai cả,chúng ta sẽ lấy lại tất cả...biển sẽ là của Ukraine...'Cho đến nay,cảng Odessa không hoạt động được vì chiến tranh,biển có đặt thủy lôi để ngăn chặn Nga tiến chiếm và ngoài khơi hải quân Nga phong tỏa vùng biển.
Càng ngày triển vọng Ukraine đẩy lùi quân Nga càng nhạt nhòa.Trong một bài đăng trên 'Sunday Times ' thủ tướng Anh Boris Johnson đã cảnh cáo về việc Nga có thể chiến thắng "đây sẽ là chiến thắng lớn nhất của sự gây hấn tại Âu Châu kể từ đệ nhị thế chiến.Chúng ta biết rằng Poutine sẽ không ngừng ở chỗ chia cắt Ukraine ". Cùng lúc,trong một phỏng vấn dành cho nhậ báo Bild của Đức,tổbg thư ký của OTAN Jens Stoltenberg đã cho rằng cuộc chiến ở Ukraine có thể kéo dài nhiều năm.
Về phía Ukraine,các tuyên bố lạc quan của chánh quyền Ukraine cũng cần được xem xét lại.Như tuyên bố của Zelenski "quân Nga tập trung lực lượng ở Kharkiv và trong vùng Zaporijjia,tiếp tục oanh tạc các hạ tầng cơ sở về nhiên liệu của chúng ta. Nếu ông ta nói đến việc đáp trả các cuộc tấn công,ông cũng đã thừa nhận việc 'có những tổn thất quan trọng'.
21.06.2022
Nhữ Đình Hùng - tổng hợp báo chí Pháp
Đăng ngày 18 tháng 07.2022